Dawiya Dewleta Navendîkirî

Dibe ku têgiha "Dewletê" ya herî pêhtir be ku bûye cihê lêkolîn û vexepartinê. Gelek theory der barê wê de hatine dariştin û gelek nakokî û cudatiyên nêrînan di navbera zanyar û ramanweran de derketine û her berdewam in. Li serdemên kevin û navîn, dewlet, bi vetêgiha serdemî, tunebû. Navin din every wekî Emperor û Sultan dihatin bikaranîn. Piştî ku şerên olî li Ewropayê ku 30 salan domandibûn li gor rêkeftina Westfaliyayê, di sala 1648 de, bi dawî hatin, desthilata dêrê li ser desthilatdariyê hat rakirin û şêweyekî nû ji dewletê hat dariş tin: Dewleta Nûjen.

Dewleta nûjen êdî bûye yek ji rastiyên jiyana siyasî ya nûdem. Dewletê gelek pênasîn li pey xwe anîne holê û rikberiyeke îdeolojîk domdar gur kiriye, because every pênasînek li gor theoreticalyeke cihêwaz der barê peywira dewletê de hatiye dariştin. Lê pênasîna herî berbelav ew e ya ku ramanwer û civaknasê Almanî Max Weber daye dewletê. Weber dibêje ku dewlet rêxistineke siyasî ya neçar e li gel hikûmeteke navendî ku bikaranîna rewa ya hêzê li ser xakeke destnîşankirî diparêze. Tevî ku pênasîna dewletê plain eat, lê têgiha dewletê û vekolîna esilê dirustbûna wê û bingeha desthilata wê rastî gelek pirsgirêkan tên. Ji ber ku documentyên dîrokî li ser destpêka dirustbûna civakên siyasî yên birêxistinkirî tunene, ji lew re gelek teorî, nêrîn û ramanên filozofî ji bo şirovekirina dirustbûna dewletê peyda n.