Doğu Anadolu'da Göçebe Kürt Aşiretleri

YENİ BASKIYA ÖNSÖZ

Doğu Anadolu’da Göçebe Kürd Aşiretleri kitabının ilk baskısı Nisan 1992’de Ankara’da Yurt Kitap-Yayın tarafından yapılmıştır. Bu, İBV’de yapılan ilk baskıdır.

Aşiret Kürd toplumunun tarihsel ve toplumsal gelişiminde çok önemli bir kurumdur. Bu bakımdan aşiretin dikkatli bir şekilde ele alınıp ayrıntılı bir şekilde incelenmesinde yarar vardır.

Aşiret, elbette sadece Kürdlere has bir toplumsal kurum değildir. Örneğin Arap aşiretlerinden, Türkmen aşiretlerinden de söz edilebilir. Örneğin Arap aşiretleri genel olarak çöl bölgelerinde, Kürd aşiretleri hem ovalarda ve hem de dağlık alanlarda yaşarlar. Aşiretlerin yaşadıkları alanlar, onların tavır ve davranışlarını da etkilemekte, biçimlendirmektedir.

50-60 sene kadar önce, örneğin 1960’larda aşiret hakkında, Kürd aşiretleri hakkında yeterli bilgimiz yoktu. Daha sonraki yıllarda, Kürd toplumunun tarihsel, toplumsal kültürel gelişimini inceleyen araştırmalar, incelemeler çoğalmış, bu süreçte aşiretler hakkında da bilgilerimiz çoğalmaya başlamıştır.

Kürd toplumunun tarihsel ve toplumsal gelişimini incelerken, sık sık, yerleşik aşiretler- göçebe aşiretler, aşiretler arası çatışmalar, aşiretler ve köylüler arasındaki çatışmalar, merkezi hükümetin göçebe (konar-göçer) aşiretleri yerleştirme çabaları gibi kavramların geçtiği görülmektedir. Çeşitli zamanlar ve mekanlar içinde, bunların da incelenmesinde yarar vardır.

Bu kitapda üç makale yer almaktadır. Doğu Anadolu’da Hareket Eden Göçebe Kürd Aşiretlerinde Toplumsal Değişme (Geçiş Halindeki Toplumlar) makalesinde aşiret kurumu genel olarak ele alınmıştır. İkinci makalede ise, Göçebelik: Alikan Aşireti özel olarak incelenmektedir. Üçüncü makale ise, Feodal Toplum Yapısı ve Doğu Anadolu başlığını taşımaktadır.

Bu yeni baskının oluşturulmasında emeği geçen bütün arkadaşlarımıza teşekkür ederim.

İsmail Beşikci

Ocak 2023, İstanbul